Mgr inż. Barbara Fabjanowicz zajmuje się głównie odkrywaniem nowych reakcji chemicznych, również zachodzących pod wpływem światła. Przemiany chemiczne są ważne w wielu dziedzinach życia – w lekach znajduje się tak zwana „substancja czynna” – to ona ma spełnić zadanie, do którego przeznaczony jest dany lek. Jednak żeby mogła się tam znaleźć, najpierw trzeba ją otrzymać – i tutaj pojawia się zadanie dla chemików, ponieważ nie każdy związek chemiczny można łatwo wyodrębnić z surowców naturalnych. Potrzebna jest więc synteza organiczna – zaplanowanie reakcji, w wyniku których można z bardzo prostego i łatwo dostępnego związku chemicznego, otrzymać bardziej skomplikowany związek o pożądanych cechach.

Synteza organiczna musi bazować na skuteczności i uniwersalności poszczególnych jej etapów. Jest też pożądane, żeby było ich jak najmniej. Dlatego ciągle opracowywane są reakcje chemiczne pozwalające na przekształcanie jednych grup związków w inne. W tej gałęzi chemii pracuje mgr inż. Barbara Fabjanowicz. Oprócz tego, dużym zagadnieniem dla chemików jest ochrona środowiska i próba zmniejszenia zużycia energii, którą poświęca się na przykład na ogrzewanie mieszaniny reakcyjnej. Stąd koncepcja wykorzystania światła jako źródła tej energii. Przy odpowiednim zaawansowaniu tej technologii można pomyśleć nawet o reakcjach zachodzących pod wpływem światła słonecznego. Na razie jednak naukowczyni przeprowadza je głównie w specjalnie przygotowanych do tego celu fotoreaktorach, gdzie mieszanina reakcyjna naświetlana jest światłem o konkretnym kolorze. W fotochemii zawsze należy zadbać o obecność związków, które będą absorbowały energię świetlną. Dzięki temu, reakcja w większości przypadków nie wymaga żadnej dodatkowej aktywacji.

Mgr inż. Barbara Fabjanowicz od zawsze wolała nauki ścisłe i to z nimi związała swoją przyszłość. Jednocześnie jej mama, która pracuje naukowo w dziedzinie historii, była dla badaczki wzorem tego, jak można czerpać radość z pracy. Mama stypendystki uwielbiała swoją dziedzinę i przy każdej okazji rozmawiała z babcią, prof. historii, o swoich nowych odkryciach, nawet podczas rodzinnych obiadów. Nie traktowała tego jak pracy – była to, i nadal jest, jej pasja. Takie podejście okazało się zaraźliwe. Obserwując mamę, mgr inż. Barbara Fabjanowicz pomyślała, że chciałaby cieszyć się pracą tak samo jak ona. To właśnie sprawiło, że zdecydowała się wybrać drogę naukową.

Podczas przygotowań do olimpiady chemicznej, przyjaciółka podsunęła stypendystce najbardziej zaawansowany z proponowanych podręczników dotyczących chemii organicznej (autorstwa Jonathana Claydena, Nicka Greevesa, Stuarta Warrena i Petersa Wothersa), który okazał się przełomowy dla jej późniejszych decyzji. Mgr inż. Barbara Fabjanowicz zafascynowała się mechanizmami reakcji i wewnętrzną logiką chemii organicznej. Zainteresowanie to podtrzymały w szczególności wykłady prof. Michała Fedoryńskiego, których słuchała w liceum oraz podczas studiów na Politechnice Warszawskiej.

Mgr inż. Aneta Magiera prowadzi badania w interdyscyplinarnym obszarze biofizyki, łączącym biologię – poprzez analizę komórek nowotworowych – oraz fizykę, reprezentowaną przez stosowaną metodę badawczą: Spektroskopię Korelacji Fluorescencji (FCS). Ten obszar badań można porównać do ilościowego „języka”, którym opisywane są zjawiska zachodzące w pojedynczych komórkach – tych samych, które w większej liczbie tworzą guz nowotworowy w ludzkim organizmie.

Badaczka podkreśla, że to, co szczególnie ją zaskoczyło i jednocześnie zafascynowało, to niezwykła precyzja i wielowymiarowość jednej techniki badawczej. FCS pozwala nie tylko określić mechanizm transportu leku, ale także mierzyć jego stężenie wewnątrzkomórkowe oraz śledzić dalsze losy badanego związku w obrębie komórki – wszystko na poziomie pojedynczych cząsteczek i w czasie rzeczywistym. Taka szczegółowość danych otwiera zupełnie nowe możliwości zrozumienia działania leków przeciwnowotworowych, a co za tym idzie – ich doskonalenia.

Przykładem praktycznego zastosowania badań mgr inż. Anety Magiery jest analiza działania leku olaparib, stosowanego w leczeniu m.in. nowotworów piersi. Uzyskane przez nią wyniki sugerują, że skuteczność terapii tym lekiem może być ściśle powiązana z poziomem konkretnego białka, BRCA1, w komórkach pacjenta. Taka wiedza może pomóc lekarzom w personalizacji leczenia – wskazując, kiedy warto, a kiedy nie warto stosować dany lek.

Równolegle badaczka rozwija innowacyjne podejście do dostarczania związków bezpośrednio do wybranych komórek. Wykorzystuje w tym celu zjawisko szoku osmotycznego – metoda ta pozwala „otworzyć” komórki na określony czas, aby wprowadzić do ich wnętrza pożądane cząsteczki, takie jak leki, białka czy kwasy nukleinowe.

Prowadzone przez mgr inż. Anetę Magierę badania mają więc znaczenie nie tylko dla zrozumienia, jak działają leki przeciwnowotworowe, ale również dla poprawy skuteczności leczenia oraz efektywniejszego wprowadzania innowacyjnych terapii na rynek.

Mgr inż. Aneta Magiera po ukończeniu liceum stanęła przed wyborem między kierunkami ekonomicznymi, takimi jak finanse i rachunkowość, a biotechnologią. Ostatecznie zdecydowała się na biotechnologię, kierując się zainteresowaniem pracą laboratoryjną, które rozbudziły rozmowy z jej mamą, absolwentką analityki medycznej. Choć mama stypendystki nie pracuje w zawodzie, jej doświadczenia i opowieści stanowiły dla badaczki cenną inspirację do zgłębienia tematyki naukowej.

Kluczowym momentem na drodze zawodowej badaczki okazały się również praktyki i staże odbywane podczas studiów, które pozwoliły jej bezpośrednio poznać środowisko badawcze i specyfikę pracy naukowej. Kontakt z doświadczonymi naukowcami oraz udział w różnorodnych projektach badawczych utwierdziły badaczkę w przekonaniu, że droga naukowa to ścieżka, którą chce podążać.

Lek. Zuzanna Nowicka-Kaszkowiak prowadzi badania dotyczące niedrobnokomórkowego raka płuca i raka odbytnicy. Dodatkowo angażuje się w projekty naukowe w obszarze medycyny translacyjnej oraz onkologii. Naukowczyni stara się zrozumieć, w jaki sposób leczenie z wykorzystaniem chemioterapii i radioterapii wpływa na układ odpornościowy oraz jego zdolność do rozpoznawania i zwalczania komórek nowotworowych. Ma nadzieję, że w przyszłości pozwoli to na opracowanie bezpieczniejszych i skuteczniejszych terapii.

Przykładem praktycznego zastosowania badań lek. Zuzanny Nowickiej-Kaszkowiak w innym obszarze jest test działający w oparciu o ekspresję (stężenie) pewnych cząsteczek, tzw. mikroRNA, we krwi, pozwalający wykryć i oszacować ekspozycję na nieznaną dawkę promieniowania jonizującego – czyli tzw. biodozymetr. W sytuacji, gdy w wyniku katastrofy naturalnej lub ataku terrorystycznego populacja pewnego obszaru zostaje narażona na działanie promieniowania, DNA komórek ulega uszkodzeniu, a komórki zaczynają obumierać. Skutki tego działania – dramatyczny spadek odporności, biegunki, oparzenia – obserwuje się dopiero po kilku dniach, kiedy możliwości pomocy są już ograniczone. Opracowany przez zespół lek. Nowickiej-Kaszkowiak wspólnie z badaczami z Uniwersytetu Harvarda test pozwala jednak szybko i tanio określić, kto został narażony na działanie potencjalnie śmiertelnej dawki promieniowania i komu należy w pierwszej kolejności udzielić pomocy.

Lek. Zuzanna Nowicka-Kaszkowiak podkreśla, że w jej przypadku istotną rolę odegrały wzorce wyniesione z domu – jej mama jest lekarką i prowadziła działalność naukową, a babcia uczyła fizyki. Stypendystka od najmłodszych lat miała więc kontakt z kobietami zajmującymi się naukami ścisłymi. Lek. Zuzanna Nowicka- -Kaszkowiak zwraca uwagę, że podczas studiów medycznych rzadko kładzie się nacisk na kreatywne i logiczne podejście do problemów, które z kolei stanowi podstawę pracy naukowej. Jej zdaniem, aby skutecznie leczyć pacjentów, trzeba mieć solidne podstawy teoretyczne i znać wypracowane algorytmy diagnostyki oraz terapii. Dla niej już w czasie studiów nauka była swoistą odskocznią – przestrzenią, w której liczyła się kreatywna dedukcja.

Lek. Zuzanna Nowicka-Kaszkowiak do Zakładu Biostatystyki trafiła niejako przypadkiem, chcąc poprawnie zaprojektować pewne badanie naukowe. Choć statystyka nie uchodzi powszechnie za szczególnie pasjonujący obszar, ją zafascynowała jako systematyczne podejście do odkrywania prawdy o świecie. Stypendystkę szczególnie interesują zagadnienia takie jak analiza przyczynowa (ang. causal inference) oraz metodologia projektowania badań klinicznych. Onkologia natomiast przyciągnęła ją swoją złożonością. Proces nowotworowy opiera się na zaburzeniach podziału, naprawy i różnicowania komórek, a jego rozwój ma charakter ewolucyjny – jak zauważył francuski chemik Jacques Monod, rak to „statystyczna nieuchronność natury: kwestia przypadku i konieczności”1 . Te same procesy zmienności genetycznej i selekcji, które rządzą ewolucją gatunków, pozwalają komórkom ciała ewoluować w kierunku nowotworzenia wewnątrz organizmu.

Z punktu widzenia naukowczyni i klinicystki leczenie nowotworów dynamicznie się rozwija, jednak wciąż wiele pozostaje do odkrycia. Stypendystkę w pracy badawczej zaskoczyło to, jak trudne w medycynie bywa wyodrębnienie spośród wielu zmiennych tego „rzeczywistego” efektu. Parafrazując jednego z jej ulubionych statystyków: Jeśli będziemy bardzo ostrożni i włożymy w to dużo wysiłku, być może uda nam się nie do końca wprowadzić się w błąd2. Jak podkreśla stypendystka: Każde badanie naukowe wymaga nie tylko precyzji, ale i pokory wobec złożoności rzeczywistości medycznej.

Mgr inż. Aleksandra Rudzka specjalizuje się w biokatalizie, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania enzymów w reakcjach chemicznych o znaczeniu przemysłowym i farmaceutycznym. Obszar biokatalizy łączy w sobie elementy chemii organicznej, biologii molekularnej i enzymologii, co daje ogromne możliwości twórczego podejścia i rozwiązywania problemów syntetycznych. Biokataliza jest narzędziem przyszłości w chemii organicznej, pozwalającym tworzyć nowe cząsteczki szybciej i z poszanowaniem środowiska.

Zainteresowania naukowe stypendystki koncentrują się na wykorzystaniu enzymów – naturalnych katalizatorów – do przeprowadzania reakcji w sposób selektywny i zrównoważony. Badaczkę szczególnie interesuje synteza związków optycznie czynnych, które są niezwykle ważne m.in. w produkcji leków, ponieważ często tylko jedna z ich form przestrzennych wykazuje pożądane działanie biologiczne. Dzięki zastosowaniu enzymów reakcje przebiegają selektywnie w łagodnych warunkach, bez użycia toksycznych reagentów i mniejszą ilością odpadów.

Dla mgr inż. Aleksandry Rudzkiej zaskakujące było to, jak duży wpływ na aktywność i selektywność enzymu mogą mieć nawet drobne zmiany w jego sekwencji aminokwasowej lub warunkach reakcji. Uświadomiło jej to, jak bardzo enzymy są dynamiczne i plastyczne oraz jak istotne jest ich głębokie zrozumienie i racjonalne projektowanie. Badaczkę zaskoczyła także skala, na jaką można wykorzystywać biokatalizę w przemyśle farmaceutycznym – od małych syntez laboratoryjnych po produkcję multikilogramową.

Mgr inż. Aleksandra Rudzka zdecydowała się na karierę naukową, ponieważ pasjonuje ją rozwiązywanie problemów, eksperymentowanie i ciągłe odkrywanie czegoś nowego. Praca w laboratorium daje naukowczyni poczucie sprawczości i wpływu na rozwój bardziej zrównoważonych technologii. Ogromną motywacją dla badaczki w pracy jest więc świadomość, że jej badania mogą mieć realne zastosowanie – np. w tworzeniu lepszych, bezpieczniejszych metod syntezy leków czy bardziej ekologicznych technologii. Jak mówi naukowczyni: Na co dzień motywuje mnie przede wszystkim ciekawość i chęć odkrywania – fascynuje mnie to, że dzięki badaniom mogę zrozumieć, jak działają złożone procesy chemiczne i wpływać na ich przebieg. Ogromną satysfakcję daje mi także rozwiązywanie problemów eksperymentalnych i momenty, kiedy coś „zaskoczy” w laboratorium. Stypendystkę inspiruje również współpraca z innymi naukowcami i możliwość ciągłego uczenia się czegoś nowego.

Dr inż. Anna Jarząb specjalizuje się w proteomice i biochemii białek. Prowadzi badania mające na celu zwalczanie i zapobieganie chorobom zakaźnym. Interesują ją zagadnienia związane ze swoistą i nieswoistą odpowiedzią układu immunologicznego. W szczególności są to mechanizmy związane z wydzielaniem swoistych przeciwciał rozpoznających patogeny, a także mechanizmy związane z obrona organizmu indukowaną podczas rozwoju gorączki infekcyjnej.

Ważną częścią tych badań jest praca nad szczepionką chroniąca przed czerwonką bakteryjną. Każdego roku odnotowuje się miliony przypadków zachorowań na shigelloze, w wyniku których umiera ponad 400 000 osób na całym świecie, głównie dzieci poniżej 5 roku życia. Choroba ta stanowi poważny problem społeczny, w szczególności wśród dzieci zamieszkujących kraje rozwijające się. Aktualnie nie dysponujemy żadną komercyjną szczepionką chroniącą przed zachorowaniem na tą chorobę, dlatego jej opracowanie byłoby znaczącym osiągnięciem. Dr inż. Anna Jarząb pracuje nad optymalizacją szczepionki peptydowej opartej o epitop białka OmpC, stanowiący antygen szczepionkowy.

Drugim kierunkiem jej badań jest poznanie nieswoistego działania gorączki infekcyjnej na denaturację białek bakteryjnych, co potencjalnie mogłoby przyspieszać leczenie chorób zakaźnych. Projekt ten ma szczególne znaczenie, ponieważ we współczesnym społeczeństwie gorączka jest uważana za negatywny objaw infekcji i często jest zwalczana lekami przeciwgorączkowymi i/lub antybiotykami. Niemniej jednak, sięgając czasów starożytnych, istnieją dowody sugerujące, że gorączka może być strategią organizmu wzmacniającą jego odporność na szeroki zakres chorób. Potwierdzenie mechanizmu i wykazanie jego pozytywnego działania przeciwbakteryjnego na rozwój infekcji zrewolucjonizowałoby konwencjonalne myślenie i pokazałoby, że obniżenie temperatury ciała w przypadku łagodnej infekcji powinno być dobrze zbalansowane, aby przynosiło pożyteczne rezultaty w leczeniu.

Przełomowym okresem, w którym dr inż. Anna Jarząb zainteresowała się badaniami naukowymi, była jej praca badawcza, a później magisterska, wykonywana w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu. W Instytucie, już jako studentka, miała ogromną swobodę działania oraz samodzielnego wykonywania eksperymentów, co bardzo jej imponowało. Dlatego zaraz po studiach magisterskich rozpoczęła doktorat w IITD PAN. Na początku stypendystka miała wątpliwości, czy droga naukowa to właściwy wybór, jednak z biegiem lat spędzonych w akademii nie wyobraża sobie, by mogła robić coś innego. Doświadczenia zdobyte zarówno w kraju, jak i podczas staży zagranicznych uświadomiły jej, że w pracy naukowej należy skupiać się na najważniejszych i najciekawszych tematach – tych, które są cenne nie tylko dla społeczeństwa, ale również dla samych badaczy, ponieważ tylko wtedy można prawdziwie poświęcić się nauce oraz rozwijać projekty z ciekawością i pasją.

Dr Katarzyna Majzner specjalizuje się w biospektroskopii i bezznacznikowej analizie komórek. Bada molekularne mechanizmy działania leków w warunkach in vitro, skupiając się na fenotypowaniu komórek i zjawisku lekooporności. Jej prace wspierają rozwój nowoczesnych metod diagnostyczno-terapeutycznych oraz przyczyniają się do pogłębienia wiedzy w zakresie szeroko rozumianej biomedycyny, przekraczając ograniczenia obecnie stosowanych metod. Spektroskopia oscylacyjna jako narzędzie badawcze jest już szeroko stosowana w przemyśle i farmacji – do kontroli jakości leków, surowców, kosmetyków czy żywności. W medycynie te metody dopiero wchodzą do praktyki klinicznej, ale już dziś testuje się je m.in. w diagnostyce nowotworów, w rozróżnianiu zdrowej i chorej tkanki podczas operacji czy w badaniach nad wczesnym wykrywaniem chorób metabolicznych.

W przyszłości takie podejście może pomóc w opracowaniu nowych metod diagnostycznych pozwalających wcześniej i szybciej wykrywać niektóre choroby oraz przewidywać skuteczność terapii u konkretnegopacjenta. To z kolei daje szansę na bardziej spersonalizowane leczenie i mniejsze ryzyko działań niepożądanych.

Badania dr Katarzyny Majzner mogą znaleźć zastosowanie w kilku ważnych obszarach. W hematologii biospektroskopia może wspomagać diagnostykę białaczek jako metoda przesiewowa, a także pomagać przewidzieć skuteczność terapii u indywidualnych pacjentów. Innym przykładem jest monitorowanie odpowiedzi komórek na leczenie i wykrywanie rozwoju oporności na leki. Ważnym aspektem badań naukowczyni jest również ocena bezpieczeństwa leków – zwłaszcza ich wpływu na komórki układu sercowo-naczyniowego, co jest ważne przy minimalizowaniu ryzyka skutków ubocznych terapii.

Nauki biomedyczne, funkcjonowanie ludzkiego organizmu oraz związana z nim biochemia od zawsze były naukowczyni bliskie. To właśnie te zagadnienia, podczas studiów magisterskich, skłoniły ją do realizacji miniprojektu badawczego dotyczącego analizy zmian biochemicznych w tkankach zwierzęcych wywołanych rozwojem cukrzycy. Wtedy po raz pierwszy zetknęła się z zastosowaniem metod spektroskopowych do analizy chemicznej tkanek i komórek. Doświadczenie to całkowicie ją zafascynowało i zainspirowało do podjęcia studiów doktoranckich, ostatecznie kształtując jej ścieżkę naukową.

Analiza zmian chemicznych związanych z rozwojem stanu chorobowego czy odpowiedzią komórek na działanie substancji aktywnych okazała się dla niej szczególnie interesująca. To właśnie połączenie chemii, biologii, farmakologii i medycyny w jednym podejściu badawczym sprawiło, że ten obszar badań stał się jej pasją. Możliwość zaglądania do wnętrza komórek i tkanek bez ich niszczenia oraz uchwycenia subtelnych zmian molekularnych zachodzących w wyniku różnych procesów biologicznych uznała za wyjątkowo fascynującą i niosącą ogromny potencjał poznawczy.

Badania dr Aleksandry Milewskiej koncentrują się na wirusach, które atakują drogi oddechowe, takich jak koronawirusy (np. SARS-CoV-2) czy wirus ptasiej grypy. Już przed pandemią naukowczynię fascynowały ich zdolności do szybkiej ewolucji, zakażania różnych gatunków zwierząt, a także ich tajemnicze mechanizmy działania. W swoich badaniach dr Aleksandra Milewska stara się zrozumieć, jak koronawirusy wnikają do ludzkich komórek i jakie czynniki gospodarza im w tym pomagają. Naukowczyni prowadzi badania jak najbliższe rzeczywistości – dlatego zamiast standardowych linii komórkowych, używa tzw. modelu HAE, czyli laboratoryjnie odtworzonego nabłonka dróg oddechowych człowieka. Dzięki takiemu podejściu możliwe jest dokładniejsze przeanalizowanie, jak wirusy – takie jak SARS-CoV-2, nisko-patogenne ludzkie koronawirusy HCoV-NL63 i HCoV-HKU1, czy wirus ptasiej grypy H5N1 zachowują się w ludzkim organizmie. Badania dr Aleksandry Milewskiej pomagają nie tylko lepiej zrozumieć samą biologię wirusów, ale także opracowywać efektywniejsze terapie i przewidywać zagrożenia związane z nowymi wirusami. Taka wiedza jest fundamentem do opracowywania skutecznych leków i szczepionek.

W ramach swojej pracy dr Aleksandra Milewska współtworzyła kilka patentów, które mogą w przyszłości stać się podstawą nowych terapii przeciwwirusowych. Dotyczą one m.in. specjalnych związków chemicznych (np. zmodyfikowanych polimerów), które mogą hamować rozwój infekcji wirusowych, a także przeciwciał skierowanych przeciwko konkretnym białkom wirusowym. To rozwiązania, które w przyszłości mogą realnie wspierać leczenie chorób takich jak COVID-19 czy zakażenia wirusem grypy. Jak mówi badaczka: Historia pokazuje, że nowy koronawirus pojawia się średnio co 10 lat – dlatego to tylko kwestia czasu, aż znowu staniemy przed nowym wyzwaniem. Dzięki takim projektom możemy być na to lepiej przygotowani – zarówno jako naukowcy, jak i całe społeczeństwo.

Fascynacja wirusami dr Aleksandry Milewskiej zaczęła się bardzo wcześnie. Już jako dziecko uważała mikroorganizmy za coś niezwykle ciekawego, a szczególne miejsce w jej wyobraźni zajmowały właśnie wirusy. Stypendystka pamięta, jak około 10. roku życia obejrzała film “Epidemia” – pomyślała wtedy, że bycie wirusologiem i praca w skafandrze ochronnym musi być czymś równie ekscytującym jak lot w kosmos.

Jak mówi dr Aleksandra Milewska: W moim przypadku droga do nauki była dość oczywista. Nie rozważałam innej ścieżki. Ciekawiło mnie, jak działa życie na poziomie komórkowym, jak funkcjonuje organizm, co dzieje się w nas podczas choroby i bardzo chciałam to wszystko zrozumieć.

Marzenie stypendystki zaczęło się spełniać na drugim roku studiów magisterskich, kiedy poznała prof. Krzysztofa Pyrcia. Jako młody naukowiec zakładał wtedy własną grupę badawczą zajmującą się wirusami. Dr Aleksandra Milewska dołączyła do jego zespołu i została tam na dobre.

W swoich badaniach dr Lidia Wróbel koncentruje się na mechanizmach degradacji białek, ponieważ to właśnie te procesy często ulegają zaburzeniu wraz z wiekiem oraz w przebiegu różnych chorób. W chorobach neurodegeneracyjnych związanych z wiekiem, takich jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona, niesprawne usuwanie uszkodzonych białek prowadzi do ich nagromadzenia w komórkach nerwowych w postaci toksycznych agregatów

Nagromadzenie takich nieprawidłowych struktur zakłóca wiele kluczowych procesów komórkowych i z czasem prowadzi do obumierania neuronów. W efekcie mózg stopniowo traci swoje funkcje, zwłaszcza te związane z pamięcią, myśleniem i ruchem. Ten postępujący proces neurodegeneracji jest charakterystyczny dla wielu nieuleczalnych chorób układu nerwowego.

Szczególnie fascynuje dr Lidię Wróbel fakt, że badania na modelach chorób neurodegeneracyjnych wykazały, że poprawa funkcjonowania mechanizmów usuwania uszkodzonych białek i ich agregatów może zapobiegać obumieraniu neuronów, co przekłada się na poprawę funkcji mózgu.

Niestety, obecnie nie dysponujemy skuteczną i powszechnie dostępną terapią,która mogłaby zapobiegać tym chorobom lub istotnie spowolnić ich przebieg. Naukowczyni uważa, że w dużej mierze wynika to z wciąż ograniczonego zrozumienia procesów komórkowych, w tym tych odpowiedzialnych za zaburzenia proteostazy prowadzące do neurodegeneracji.

W laboratorium, którym kieruje dr Lidia Wróbel, naukowcy skupiają się na pogłębianiu wiedzy na temat mechanizmów degradacji białek w neuronach oraz na badaniu tego, co powoduje, że procesy te przestają działać prawidłowo w warunkach stresu komórkowego czy choroby. Celem stypendystki jest, aby lepsze zrozumienie tych mechanizmów stanowiło solidne podstawy do projektowania skutecznych terapii chorób neurodegeneracyjnych w przyszłości.

Dr Lidia Wróbel już w szkole średniej wiedziała, że chce studiować kierunek związany z biologią. Wybrała biotechnologię, ponieważ wydawała się jej dziedziną nowoczesną i przyszłościową. Podczas studiów stypendystkę szczególnie zainteresowała biologia molekularna, a decydującym momentem w jej ścieżce była możliwość prowadzenia badań do pracy magisterskiej na Uniwersytecie w Gandawie. To właśnie tam po raz pierwszy dr Lidia Wróbel zetknęła się z tematyką białek i kontroli ich jakości – zagadnieniem, które fascynuje ją do dziś.

Wtedy też naukowczyni podjęła decyzję o rozpoczęciu studiów doktoranckich, w ramach których zajmowała się badaniem mechanizmów kontroli jakości białek w mitochondriach. Ten etap jej drogi naukowej utwierdził badaczkę w przekonaniu, że biologia komórki to dziedzina niezwykle pasjonująca, a kariera naukowa – choć wymagająca – może być źródłem ogromnej satysfakcji.

Jak podkreśla dr Lidia Wróbel, ogromnym wsparciem i inspiracją była dla niej promotorka, której kariera pokazała naukowczyni, że nauka jest również przestrzenią dla kobiet i że warto podążać własną ścieżką. Nie żałuję żadnej z decyzji podjętych w tamtym czasie – i dziś nie wyobrażam sobie pracy innej niż praca naukowa – podsumowuje dr Lidia Wróbel.